93 Yıl Önce Gazetelere Çıkan İlginç Haberler

Teknoloji ne kadar ilerlemiş olursa olsun halen bir zaman makinesi icat edilemedi. Zaman zaman, gelecekten geldiğini iddia eden insanlar olsa da bu iddiaların hiçbiri elle tutulur kanıtlar ile ispat edilebilmiş değil.

1899 yılında Amerikan Patent Dairesi Başkanı Charles Duell, “icat edilebilecek her şey icat edildi, artık yeni icatlar yoktur” gibi talihsiz bir açıklama yapmıştı. Tabii o günden beri sayısız icat hayatımıza kazandırıldı. Kim bilir belki de sırada Zaman Makinesi vardır. Fakat bugün biz sizleri gazeteler aracılığıyla bir zaman yolculuğuna çıkaracağız. Hazırsanız, kemerlerinizi bağlayınız lütfen…

Ocak 1929

1 – 2 Ocak: Yeni yıl mesajı ve Alman bir hanımın 12 yıl boyunca esir tutulması

1 Ocak 1929 basımlı gazete haberinde okuyucuların (kari) yeni yılı kutlanırken; 2 Ocak 1929’da ise evlilik teklifini kabul etmediği için 12 yıl boyunca esir tutulan bir kadının hikayesi anlatıldı.

3 – 4 Ocak: Kellik Amerika’da boşanma sebebi oldu

3 Ocak 1929 tarihinde Amerikalı bir kadın, eşinin başı kelleştiği ve arkadaşları tarafından bu konu alaya alındığı için eşine boşanma davası açtı. 4 Ocak 1929’da ise tüccarların gümrükte yaptığı hileler anlatıldı.

6 Ocak: Her senenin başında ortaya çıkan kahinler, 1929’da da boş durmamış

6 Ocak 1929’da yeni yılda olabilecek olaylar için kehanette bulunan kahinler ortaya çıkarken; bir yandan da Amerika’da kadınların giyim kuşamı topa tutuldu.

7 Ocak: Günümüzdeki Taksim Meydanı şekillenmeye başlıyor, döviz kurları bildiğimiz gibi…

İstanbul’un en işlek meydanlarından biri olan Taksim Meydanı 7 Ocak 1929 tarihinde şekillenmeye başlarken; İngiliz parasında ise yükseliş gözlemleniyor.

9 – 15 Ocak: İran’da Latin harfleri kabul edildi

9 Ocak 1929’da Amerikalı bir bilim insanı maymunların çıkardığı seslerin anlamlarını bulduğunu iddia etti. 15 Ocak’ta ise komşumuz İran Latin harflerine geçiş yaptı.

13 Ocak: Piyangodan zengin olanlar ilan edildi

1929 senesinde bahtı yüzüne gülen insanlar belli oldu.

16 – 19 Ocak: Eğitim için bursiyer aranıyor!

İstanbul’da ikamet eden ve eğitim masraflarının karşılanması gereken 6 bin öğrenci için zengin hayırseverlerin burs vermeleri yönünde çağrıda bulunuluyor. Diğer yandan Amerikalı bir adam ise, girdiği bahis sonucunda beş parasız dünya turu yapmaya çalışıyor.

24 Ocak: Kutuplarda saçınız dökülmüyor(?)

24 Ocak 1929 tarihinde İran’ın ardından Mısır’da da Latin harflerine geçiş hareketleri başladı. Öte yandan basında çıkan haberler üzerine kellik, erkekler için çok büyük bir mesele haline geldi. Öyle ki kutuplarda kellik vakasının engelleneceği bile açıklandı.

25 – 29 Ocak: Berlin’de pijamalı çay modası başladı

Avrupa’nın önemli merkezlerinden biri olan Berlin’de 29 Ocak 1929 tarihli habere göre pijamalı çay saatleri moda olmuş durumda. Aynı zamanda 25 Ocak 1929 tarihli habere göre, New York’tan “kadınların daha geveze” olduğuna dair haberler geliyor.

Şubat 1929

1 – 2 Şubat: Kadın – erkek kıyaslamaları ve yataklı otobüsler basında sıklıkla konuşuluyor

Memur olan bir okuyucu (karii), devlet işlerinin kadın işlerinden neredeyse 5 kat daha kolay olduğunu ifade ediyor. Bir yandan da Amerika’da sayıları çoğalan yataklı otobüslere ilgi artıyor.

2 – 3 Şubat: Tatlıcılar, kuaförlerden şikayetçi

Tatlıcı esnafı, kadınların artık daha az tatlı aldığını; kadınların ellerindeki parayı kuaförlere verdiğini ifade ediyor. Diğer yandan da bir kuaför, kendisine kötü davranan müşterisinin saçını daha kısa keserek müşterisini cezalandırıyor.

3 – 4 Şubat: Edison zeka ölçme cihazı geliştiriyor, Türkiye’deki ilk güzellik yarışmasının fikri ortaya atılıyor

Thomas Edison’un insan zekasını ölçebilen bir alet üzerinde çalıştığı iddia ediliyor. Ayrıca dünya genelinde düzenlenen güzellik yarışmalarına “neden Türkiye’den katılım olmadığı” sorgulanıyor.

5 – 6 Şubat: Avrupa’daki işsizlik maaşı ülkemizde de gündem oluyor; ilk güzellik yarışmamız başlıyor

İngiltere’de işsizlere işsizlik maaşı verildiği ve İngilizlerin de bu durumdan son derece memnun olduğu ifade ediliyor. Ayrıca Cumhuriyet Gazetesi, kendi imkanlarıyla Türkiye Güzeli Yarışması’nı başlattığını ilan ediyor.

17 – 18 Şubat: Bacak ölçme mesleği pek bir ilgi çekiyor, filmlere özenen bir hırsızın sonu:

Günümüz diliyle ifade edecek olursak; sol taraftaki haberde bulunan beyefendi Hollywood ile çalışan cast ajansında görevli bir erkek. Göreviyse oyuncuların boy ve bacak uzunluklarını ölçmek. Diğer haberde ise izlediği filmden etkilenen bir hırsızın hikayesi anlatılıyor.

20 – 21 Şubat: Koyun da kasap da et derdinde!

Sol tarafta Hollywood için düzenlenen “güzel bacak yarışması”ndan bahsedilirken; sağ tarafta ise evliliğe onay vermeyen kayınvalidesini öldürmüş bir erkeğin haberinden bahsedilmektedir. Habere göre cinayetten idam cezasına çarptırılan erkek; “asacaksanız asın ama bari ölmeden önce evlenmeme müsaade edin” demektedir.

21 Şubat: Wonder Woman’a ilham olan yalan makinesi adını duyurmaya başladı

Günümüzdeki Wonder Woman’a ilham kaynağı olan Amerikalı William Moulton Marston’ın yalan makinesi, ülkemizde de gündem olmuş vaziyette. Sol taraftaki haberde ise falcının söyledikleri üzerine eşinden boşanan bir kadının hikayesi anlatılıyor.

23 – 24 Şubat: Editör işe giderken bir hayli ıslanmış olmalı

Uzunca süredir yurtta etkili olan sağanak yağmura gazete editörü “yağ mübarek yağ, biz bıktık elbet sen de bıkarsın” şeklinde yağmurdan şikayet ettiğini anlatan bir manşet atıyor. Bizlerin de kafasında sabah işe giderken mecburen sırılsıklam olmuş bir editör canlanıyor. Diğer haberde ise bir hırsızın, soygun için geldiği evde ev sahibi ile dalaştığı ve bu esnada ev sahibinin burnunu yuttuğu anlatılıyor. Hatta burnun daha sonra mideden çıkarılıp geri takıldığı da anlatılıyor. Maalesef bu konuda detaylı bir kaynağa erişemedik. Umarız ki bu hadise doğru değildir.

Mart 1929

2 Mart: İstanbul’da buz felaketi

4 – 5 Mart: Kadınların sigara içmeye başlaması gündem oldu

Sol taraftaki habere göre bir prensesin son anda gelinlikle birlikte düğünden kaçma hikâyesi anlatılırken; sağ tarafta ise artık kadınların da erkekler gibi sigara içtiği anlatılıyor.

5 – 6 Mart: Bayramda piyasa pek iyi değil, tombulluk yeniden moda

Bayram öncesinde ensafın ve halkın nabzını tutan basın mensupları, geçen yıla oranla fiyatlarda zam olduğunu ifade ederken; dünya genelinde yeniden tombulluğun moda olduğu anlatılıyor.

6 – 11 Mart: Ankara’da tren faciası yaşandı, pipo içen köpek pek ünlü!

Amerikalı milyoner bir iş insanının köpeği olan Bop, tıpkı sahibi gibi pipo içip gözlük takıyor. Bop, bununla da kalmıyor; o zamanlarda Amerika’da gösteriş olan bekarlık akımına da uyum sağlamış gibi gözüküyor. Diğer haberde ise Ankara’da meydana gelen tren kazası tam sayfa verilmiş.

19 – 20 Mart: Evlilere müjde, bekarlık vergisi geliyor!

Meclis’e verilen teklife göre; haberde yazan şartları sağlayan bekarlardan, bekarlık vergisi alınacak. Sağ taraftaki haberde ise Mısır’da kadınlara eşlerinden boşanma hakkı verildiği anlatılıyor.

20 Mart: Bekarlar, bekarlık vergisi için ne diyor?

Soldaki haber, Amerika’da yaşayan bir kadının duş almaya karşı olan korkusunu anlatıyor. Sağda ise bekarların, bekarlık vergisi hakkındaki görüşlerine yer verilmiş. Çoğu bekara göre bekarlık vergisi evliliklerin sayısını arttırmaz çünkü evlilik için uygun şartlar yoktur.

22 – 24 Mart: Bir zeplin hikayesi başlıyor, devamını bekleye durun… Varan 1: Zeplin pazartesi İstanbul’dan geçecek!

Vatandaşların yerlere tükürmemesi konusunda ciddi bir uyarı. Diğer haberde ise zeplinin pazartesi İstanbul’dan geçeceği ifade ediliyor.

24 Mart: Varan 2: Zeplinin geçişi çarşambaya kaldı

Soldaki haberde Alman oyucuların Amerika’ya taşınması hakkında bilgiler verilirken; sağda ise yine zeplinin yolları gözleniyor.

27 Mart: İki farklı gazetede zeplin için çıkan iki farklı haber, Varan 3: Gel artık iki gözüm…

29 Mart: Acı son: Zeplin hava şartlarından ötürü İstanbul’a uğrayamadan Almanya’ya gitti

Soldaki haberde gençlerin bekarlık vergisinden sakınmak için evlenmesinin ileride ciddi sorunlara sebep olabileceği anlatılırken; sağda ise zeplinin acı sonundan bahsediliyor.

Nisan 1929

5 Nisan: Yeni evliliklerdeki birtakım hâlleri eleştiren bir karikatür

5 – 7 Nisan: Doların düşmesine rağmen fiyatların düşmemesi vs Un gelmesine rağmen ekmeğin düşmemesi

Önceki günlerde un kıtlığından ötürü ekmeğe ciddi zamlar gelmişti. Ardından un ithal edilmesine rağmen ekmek fiyatlarında düşüş görülmedi. Diğer haberde ise Gazeteci Muammer Bey, 1 Nisan’da dostlarına Doktor Ali Bey’in eğlencesi olacağını ilan eder. Fakat Ali Bey’in evine gelen herkesin kapı yüzüne kapanır. Çünkü böyle bir eğlenceden Ali Bey’in haberi yoktur.

8 Nisan: Tren rayından en son kalkan kazanıyor!

Amerikalı gençler arasında o dönem çok popüler olmuş bir akım vardır. İki genç yan yana tren rayına uzanırlar. Tren üzerlerine doğru gelirken; raydan ilk ayrılan kaybeder, geç ayrılan ise cesaret yarışmasını kazanır. Tabii bu durum sonucunda ölüm doğuran kazalar da doğurmuştur. Diğer haberin ise asparagas olma ihtimali bizce çok yüksek, yorumu sizlere bıraktık.

10 – 13 Nisan: Soyadı Kanunu’nun temelleri atılıyor!

1934 yılında kabul edilen Soyadı Kanunu’ndan ilk kez 1929 yılının Nisan ayında bahsedilmeye başlandı. Bugünden 5 yıl sonra ise Soyadı Kanunu ilan edildi. Sağdaki haberde ise New York’daki Brooklyn Köprüsü’nden İstanbul’a da lazım olduğu ifade ediliyor.

16 Nisan: Daha fenası…

Görmekte zorluk yaşayanlar için; “Bir kadın için sevmediği bir erkeği öpmekten daha feci ne olabilir?” sorusuna “sevdiği bir erkeği öpememek” cevabı veriliyor. Bu karikatürde bir ev kadını ile genelevde çalışan bir seks işçisi arasındaki sohbet temsil edilmiştir.

17 – 19 Nisan: Memurlara ilk kez zorunlu doğu görevi tebliğ ediliyor

Borcu olanlara artık hapis cezası verilemeyeceği şeklinde bir kanun kabul edilirken; günümüzde de devam eden doğu görevi kanunu çıkarılıyor. Bu sayede vatanın her yerine eşit seviyede hizmet götürülmek amaçlanıyor.

19 Nisan: Zamlara rağmen “hayat pahalılığı yoktur” diyenler…

20 – 29 Nisan: Yetkililer ısrarla “zam yoktur” diyor

Yine bir dilencinin üzerinde yüksek meblağlarda para yakalandı. Sağdaki haberde ise Ticaret Odası İkinci Başkanı’nın zamlara rağmen “hayat pahalı değildir” demesi dikkat çekiyor. Bilmeyenler için; 1929 senesinde ekmek ve et başta olmak üzere birçok gıdaya yüksek zamlar gelmişti.

27 Nisan: Öksürürken elinizi kullanmayın!

3 bölümlük zaman yolculuğumuzun ilk rotası olan 4 aylık bölümü tamamlamış bulunuyoruz. Önümüzdeki günlerde ikinci ve üçüncü rotalarda görüşmek dileğiyle…

Kaynak: Zaman yolcuğumuzdaki tüm gazete haberleri Akşam ve Cumhuriyet Gazeteleri’ne ait olmakla birlikte; Gaste Arşivi aracılığıyla temin edilmiştir.